ԽԱՉԱՏՈՒՐ ԱԲՈՎՅԱՆԻ ԱՆՎԱՆ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՄԱՆԿԱՎԱՐԺԱԿԱՆ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Աշխարհագրության և նրա դասավանդման մեթոդիկայի ամբիոնը համալսարանի հնագույն ամբիոններից է:

1935թ. պրոֆեսոր Հայրապետ Հովհաննիսյանի ղեկավարությամբ հիմնադրվել է աշխարհագրության ֆակուլտետը. նույն թվականին բացվել է նաև ընդհանուր աշխարհագրության ամբիոնը:

Տարբեր տարիներին ամբիոնները ղեկավարել են Ա. Նալբանդյանը, Բ. Չարչյանը, Գ. Սարգսյանը, Բ.Միթարջյանը, Գ.Ալեքսանդրյանը, Պ.Փարսադանյանը, Դ.Պողոսյանը, Լ.Վալեսյանը, Վ.Պողոսյանը, Ռ.Հովեսյանը, Ս. Դուլյանը, Խ. Սարգսյանը, Գ.Կարապետյանը և Ա. Աջամօղլյանը:Ներկայումս ամբիոնի վարիչն է աշխ. գիտ. դոկտոր պրոֆեսոր Աշոտ Խոեցյանը:

Ամբիոնի հիմնական գիտական ուղղություններն են՝

• «Լեռնային երկրների կայուն զարգացում և ռեսուրսների կառավարում»:
• ՀՀ լանդշաֆտների համալիր ուսումնասիրություն:
• Լանդշաֆտային պլանավորում և լեռնային երկրահամակարգերի արդյունավետ օգտագործում:
• Կլիմայի գլոբալ փոփոխության, անապատացման, կենսաբազմանության պահպանության հիմնահարցեր:
• Աշխարհագրական հետազոտությունների տվյալների երկրատեղեկատվական վերլուծություն:
• Աշխարհագրության դասավանդման ժամանակակից մեթոդների և տեխնոլոգիաների մշակում, այդ թվում դպրոցական դասագործընթացում ՏՀՏ- արմատավորումը:
• Բնօգտագործման և բնապահպանական հիմնախնդիրները ՀՀ-ում:
• Կայուն զբոսաշրջության և ռեկրեացիոն ռեսուրսների ուսումնասիրություն:
• ՀՀ-ում բնական և մարդածին ռիսկերի հետազոտում, գնահատում և կառավարում:
• Դպրոցական ուսումնական ծրագրերին համապատասխան թվային քարտեզների նախագծում:

Շուրջ 3 տարի է ամբիոնում գործում է գիտաուսումնական լաբորատորիա համապատասխան ժամանակակից սարքավորումներով:

Ուսանողների ուսումնական պրակտիկան, համալիր աշխարհագրական հետազոտություններն ու ուսումնասիրություններն իրականացնում են ՀՊՄՀ-ի Աղավնաձորի ուսումնական բազայում (Մարմարիկ գետի հովիտ), լանդշաֆտային համալիր հետազոտությունները՝ Երևան քաղաքի տարածքում և ՀՀ մարզերում, աշխարհագրական ուսումնասիրությունները՝ Հայաստանի բնության և Երկրաբանության թանգարաններում, Երևանի Ջրէկ-ում, ՀՀ ԳԱԱ-ի Էկոլոգանոոսֆերային հետազոտությունների կենտրոնում, ՀՀ կառավարությանն առընթեր կադաստրի պետական կոմիտեի «Գեոդեզիայի և քարտեզագրություն կենտրոն» և ՀՀ ՏԿ և Աի նախարարության «Հայհիդրոմետ» կազմակերպություններում, Հրազդանի կիրճում, Էկզոտարիումում, Բուսաբանական և Կենդանաբանական այգիներում և այլ կազմակերպություններում:

Ամբիոնը միջազգային կապեր է հաստատել նաև

1.«Լեռնային երկրների կայուն զարգացում և ռեսուրսների կառավարում»:

Ծրագրի համագործակցող կողմերն են՝ ՀՊՄՀ-ն, Բեռնի պետական համալսարանը (Շվեյցարիա) և Թբիլիսիի պետական համալսարան (Վրաստան),համակարգողն է՝ աշխ.գիտ. դոկ., պրոֆ. Աշոտ Խոեցյանը:

Ծրագրի նպատակն է՝

• Մագիստրոսական կրթական ծրագրերի և համապատասխան ուսումնական ձեռնարկի ստեղծում:
• Երեք բուհերի ուսանողների և երիտասարդ գիտաշխատողների փորձի փոխանակում:
• Համագործակցություն համաշխարհային աշխարհագրակյան միության հետ:

2.«Տարածաշրջանային միջառարկայական հետազոտություններ՝ Լեռնային երկրների կայուն զբոսաշրջության զարգացում՝ համայնքների Կայուն Զարգացման համատեքստում»համագործակցող կողմերն են ՀՊՄՀ-ն և Կրեմսի և Բոկուի պետական համալսարանները (Ավստրիա):Ծրագրի համակարգողն է ամբիոնի վարիչ, պրոֆեսոր Աշոտ Խոեցյանը:

Ծրագրի նպատակն է՝

• Բարձրագույն կրթության ուսումնական ծրագրերում գիտական և միջառարկայական հետազոտությունների ներդրում՝ Կայուն զբոսաշրջության զարգացման համատեքստում:

3.Համաշխարհային աշխարհագրական միություն (ամբիոնի վարիչ Ա. Խոեցյանը հանդիսանում է «Լանդշաֆտային անալիզ և պլանավորումraquo; մասնագիտական հանձնաժողովի անդամ)

4.ՌԴ աշխարհագրական ընկերություն:

Ամբիոնը գիտական համագործակցության մեջ է ՀՀ ԳԱԱ-ի Երկրաբանական գիտությունների ինստիտուտի և Էկոլոգանոոսֆերային հետազոտությունների կենտրոնի, ՀՀ կառավարությանն առընթեր կադաստրի պետական կոմիտեի «Գեոդեզիայի և քարտեզագրություն կենտրոն» և ՀՀ ՏԿ և Աի նախարարության «Հայհիդրոմետ» կազմակերպությունների, ԵՊՀ ֆիզիկական աշխարհագրություն և ջրաօդերևութաբանություն, քարտեզագրություն և կադաստրային գործ, սոցիալ-տնտեսական աշխարհագրության ամբիոնների հետ:

Ամբիոնի ջանքերով մշակվում են հանրակրթական դպրոցի ուսումնական ծրագրին համապատասխան օժանդակ նյութեր՝ աշխարհագրության ուսուցիչներին աջակցելու համար: Այդ նյութերը տեղադրվում են ՀՊՄՀ-ի պաշտոնական կայքում ազատ ներբեռնման համար: Ուսումնական և ուսումնամեթոդական աշխատանքների հետ մեկտեղ ամբիոնում կարևոր նշանակություն է տրվում գիտահետազոտական աշխատանքների կազմակերպմանը:

Ամբիոնի պրոֆեսորադասախոական կազմը մասնակցում է բուհական և դպրոցական աշխարհագրության առարկաների պլանների ու առարկայական ծրագրերի բարեփոխման գործընթացին: Նրանց մասնակցությամբ հրատարակվել և խմբագրվել են բազմաթիվ բուհական և դպրոցական դասագրքեր, ուսումնական ու մեթոդական ձեռնարկներ, մենագրությունների:

Ամբիոնն ակտիվ մասնակցություն ունի ՀՊՄՀ-ի գիտակրթական և կազմակերպչական գործընթացներին:

Ամբիոնի կողմից ստեղծվել է ,,Հայ աշխարհագետ գիտակրթական կենտրոն,, հասարակական կազմակերպությունը, որն ակտիորեն զբաղվում է աշխարհագրական կրթության և գիտության զարգացման և տարածման գործընթցով / ՀԿ-ի հիմնադիր նախագահն է պրոֆեսոր Աշոտ Խոեցյանը/:

Ամբիոնը ստեղծվել է 1953 թվականին: Ամբիոնը իր ստեղծման օրվանից մինչև ներկա ժամանակները հանրապեպության հանրակրթական դպրոցների և այլ կրթական օջախների համար պատրաստել է ավելի քան 1500 ուսանողներ և քիմիական հիմնարկներում աշխատողներ: Հանրապետության ԳԱԱ-ի ինստիտուտում և հիմնարկներում աշխատող քիմիկոսների զգալի մասը պաշտպանել են դոկտորական և թեկնածուական ատենախոսություններ: Ամբիոնն իր հիմնական ուղղվածությանը զուգահեռ հրապարակում է արդյունքներ, գիտահետազոտական աշխատանքներ, որի արդյունքում պատրաստվել են դոկտորական և թեկնածուական ատենախոսություններ:

Շուրջ 30 և ավելի տարի ք.գ.դ., պրոֆեսոր Վովա Հովհաննեսի Բաբախանյանի աշխատասիրությամբ ամբիոնի գիտական գործունեությունը նվիրվելէ հալոգեններ պարունակող հագեցած և չհագեցած միացությունների հիման վրա կիրառական նշանակություն ունեցող միացությունների սինթեզին, որոնց արդյունքում ամբիոնի 7-ից ավելի աշխատողներ պաշտպանել են դոկտորական և թեկնածուական ատենախոսություններ:

Անցած դարի 80-ական թվականներից ք.գ.դ, պրոֆեսոր Մեժլում Լևոնի Երիցյանի ղեկավարությամբ հիմք դրվեց ազոտ պարունակող դիենային և հետերոցիկլիկ միացությունների հիման վրա նոր տիպի կիրառական նշանակություն ունեցող մոնոմերիների, խելատային կոմպլեքս միացությունների և դրանց որոշների օգտագործմամբ՝ հոմո- և համապոլիմերների ստացումը: Այդ միացությունների զգալի մասը օգտագործվել է նոր բարձր ֆիզիկա-մեխանիկական հատկություններով բաղադրիչների մշակման համար, որոնք առաջարկվել է կիրառել տնտեսության ամենատարբեր ոլորտներում և բժշկության մեջ: Պրոֆեսոր Մ. Լ. Երիցյանի ղեկավարությամբ պատրաստվել և պաշտպանվել են ևս 7 թեկնածուական ատենախոսություններ:

Ամբիոնը իր գիտա-մանկավարժական գործունեությամբ առնչվում է հանրապետության մի շարք գիտահետազոտական ինստիտուտների, բուհերի հետ: